کتاب تاریخ اجتماعی ایران ج4ب1

کتاب حاضر، بخش دوم از جلد چهارم “تاریخ اجتماعی ایران” است که در ادامه بخش قبلی به موضوع سازمان های سیاسی و اداری ایران و ساختار حکومت های ایران بعد از اسلام اختصاص دارد. کتاب متشکل از شش فصل است در نخستین فصل مولف به مشخصات دیوان یا وزارت جنگ اشاره می کند. فصل دوم درباره دیوان موقوفات و مطالبی همچون تجاوز به املاک وقفی، مصرف عواید اوقاف و موقوفات در عهد صفویه است. در فصل سوم از میزان قدرت و نفوذ و توان سیاسی و نظامی حکام و استانداران، به ویژه در دوره صفویه و قاجاریه سخن می رود. فصل چهارم حاوی مطالبی است در باب وزارت دیوان یا دیوان استیفا بعد از اسلام که از این قرارند: ارقام مواجب و مستمری ها، عایدات نقدی، مخارج دولت، مالیات… در فصل پنجم، دیوان قاضی (نظام دادگستری و قضاوت) در ایران بعد از اسلام با موضوعاتی از این قبیل معرفی می شود: رشد و تکامل قوانین اسلامی، تدوین فقه اسلامی و ظهور مکاتب حنفی، شافعی، مالکی، حنبلی و مذاهب شیعه، منصب قضا در صدر اسلام، انواع کیفر در ایران، تشکیلات قضایی، مختصات زندان ها، داوری عهد صفویه و بعد از آن، سنگ بنای دادگستری جدید. در فصل ششم مولف، سازمان های دیگر دیوانی ایران بعد از اسلام را معرفی می کند. کتاب با فهرست اعلام به پایان می رسد