کتاب دربند نامه جدید

دربندنامه‌ی جدید” تالیف میرزاحیدر وزیر اف قرن 12 ه اثر جدیدی است درباره‌ی دربند جزئی از داغستان امروزی که از عهد باستان تا سال 1262 ه . ق را شامل می‌شود. مولف بنای شهر دربند را به گشتاسب، پادشاه افسانه‌ای و اسطوره‌ای ایران، نسبت می‌دهد. اثر حاضر مقاله‌ای کوتاه است که بیش‌تر تاریخ سیاسی دربند از بنیان‌گذاری شهر تا آمدن پطر اول به دربند و توجه روس‌ها به این شهر تاریخی و پیوستن آن به روسیه را دربردارد. نگارنده در کتاب ضمن بیان دیدگاه‌های خویش از افسانه‌های شفاهی نیز بهره گرفته است. ویژگی اثر برخورد نیک‌خواهانه‌ی نویسنده با حکومت روس است. کتاب از 19 فقره تشکیل شده است و بخش‌های اصلی آن عبارت‌اند از تاریخ باستان دربند؛ تاریخ سده‌های میانی دربند از چیرگی عرب در سده‌ی 7 م تا حکومت صفویان؛ تاریخ تازه‌ی دربند از یورش پتر یکم در 1722 م تا 1825 م؛ و گزارشی کوتاه درباره‌ی دربند و آداب ساکنان آن