قصههای میر کفنپوش» فیلمنامهای است از بهرام بیضایی که در سال ۱۳۵۸ نوشته شد و نخستین بار در سال ۱۳۶۳ توسط انتشارات ابتکار منتشر گردید. این اثر از جمله آثار نافرجام بیضایی است که هرگز به مرحله تولید فیلم نرسید، اما بهواسطه مضمونهای اجتماعی و دراماتیک خود، همچنان جایگاه ویژهای در ادبیات نمایشی ایران دارد.
داستان این فیلمنامه دربارهٔ ایمان، جوانی تحصیلکرده در انگلستان در رشتهٔ مهندسی است که پس از سالها به زادگاهش، شهر بم، بازمیگردد. ایمان درمییابد که خانوادهاش در حال ساخت و فروش مسکنهای بیکیفیت و ناامن هستند، کاری که در اصطلاح «بساز و بفروشی» شناخته میشود و بهدلیل نارضایتی عمومی، به یک معضل اجتماعی تبدیل شده است. ایمان که مخالف این نوع فعالیت است، در برابر خانوادهاش ایستاده و تصمیم میگیرد با شخصیتی نمادین و اسطورهای به نام میر کفنپوش همراه شود تا علیه فساد و بیعدالتی مبارزه کند.
در این فیلمنامه، بیضایی از سبک خاص خود که ترکیبی از عناصر اسطورهای، نمادین و واقعگرایانه است، بهره میبرد. او با دیالوگهای پرمفهوم و توصیفهای دقیق، فضایی پیچیده و تفکرانگیز ایجاد میکند که مخاطب را درگیر داستان و پیامهای آن میسازد. بیضایی با استفاده از تکنیکهایی که مرز بین واقعیت و خیال را محو میکنند، ذهن خواننده را به چالش میکشد و پرسشهای عمیقتری درباره مسائل اجتماعی و اخلاقی مطرح میکند.
«قصههای میر کفنپوش» به بررسی فساد، بیعدالتی، تعارض میان سنت و مدرنیته، و مقاومت در برابر ظلم میپردازد. شخصیت میر کفنپوش در این اثر نمادی از ایستادگی و مبارزه در برابر فساد است و میتواند بهعنوان یک نشانه از چالشهای اخلاقی و اجتماعی در جامعهای در حال گذار از سنت به مدرنیته تلقی شود. این فیلمنامه نقدی بر وضعیت اجتماعی و سیاسی زمان خود است و با استفاده از نمادها، پیامهای ژرفی را به مخاطب منتقل میکند. این اثر یکی از کارهای برجسته در کارنامهٔ بیضایی و ادبیات نمایشی ایران به شمار میآید. قصههای میر کفنپوش تأثیر زیادی بر تئاتر و سینمای ایران داشته و نمونهای از هنر فیلمنامهنویسی در ادبیات نمایشی ایران است که به دلیل پردازش دقیق و دراماتیک موضوعات اجتماعی، همچنان مطالعه و تحلیل آن برای علاقهمندان به آثار بیضایی و نقدهای اجتماعی توصیه میشود.
بهطور کلی، «قصههای میر کفنپوش» فیلمنامهای است که با پرداخت به تضادهای موجود در جوامع سنتی و مدرن، تصویری دقیق از بحرانهای اجتماعی و سیاسی ارائه میدهد و در عین حال، بازتابی از دغدغههای اجتماعی بیضایی است که همواره به عنوان یکی از بزرگترین چهرههای ادبیات نمایشی ایران شناخته میشود