کتاب در تاريكى هزاره ها

“در تاریکی هزاره‌ها “آخرین تالیف “ایرج اسکندری “تحقیقی است درباره “روند فروپاشی جامعه بدوی و علل و چگونگی پیدایش نخستین دولت در سرزمین ایران ” که بر پایه اسناد و شواهد باستان شناسی و روشی مقایسه‌ای صورت گرفته و تلاش شده سیر تحول اقتصادی اجتماعی ایران کهن تا تشکیل نخستین دولت (دولت ایلام)، نیز ویژگی‌های این قوم تا حدودی روشن شود .کتاب از یک مقدمه و چهار بخش اصلی تشکیل شده است .مقدمه به منظور روشن ساختن مطالب مورد تحقیق و تعیین حدود زمانی و مکانی آن، تحت عنوان کهن‌ترین ساکنان ایران تنظیم گردیده و شامل سه فصل است1 : از شکار تا کشت و کار، 2 گسترش کشت و کار و ده زیستی در سرزمین ایران، 3 پیشرفت‌های فنی و اقتصادی در جامعه بدوی .بخش یکم طی پنج فصل بحثی است درباره “همبودی دودمانی نخستین شکل سازمانی جامعه بدوی “با این عناوین1 : روند تکاملی همبودی بدوی، 2 ژنت و نظام ژنتی تحول خانواده و مناسبات خویشاوندی، 3 آثار ژنت مادرسالاری در ایران، 4 بقایای جامعه ژنتی نزد ایلامیان، 5 زنتوی ایرانیان .در بخش دوم “اشکال تجزیه و انحلال ساختار بدوی “در سه فصل معرفی می‌گردد1 : همبود خاندانی مرحله گذار از مادرسالاری به پدرسالاری، 2 تبدیل “ویس دودمانی “به “همبود کشاورزی یا دهکده‌ای “و تحول مالکیت و دینی، 3 دگرگونی در مناسبات سیاسی حاکمیت .بخش سوم درباره “روند قشربندی و پیدایش طبقات در جامعه بدوی ایران “است که از سه فصل تشکیل یافته است1 : منظره عمومی، 2 جامعه طبقاتی ایلام در نمونه شوش، 3 بردگی و مناسبات وابستگی در جامعه ایلام .آخرین بخش مربوط به بررسی چگونگی “پیدایش دولت ایلام ” بوده که این موضوعات را دربردارد1 : شهر و شهر دولت، 2 تحول حکومت و شیوه اعمال قدرت دولتی در ایلام، 3 خصلت ساختار اقتصادی اجتماعی و شیوه تولید در جامعه طبقاتی ایلام .فهرست منابع پایان بخش کتاب است